რუსთავის კარგად დავიწყებული ძველი ისტორია

რუსთავის ტერიტორიაზე ადამინი ჯერ კიდევ შუა ბრინჯაოს ხანაში დასახლდა. ამას ადასტურებს მტკვრის მარჯვენა სანაპიროზე, არქეოლოგიურ გათხრებში აღმოჩენილი თიხის წითლად გამომწვარი და შავი საღებავით მოხატული ჭურჭელი.
 უფრო დიდი დასახლებები ჩნდება გვიანბრინჯაო-ადრერკინის ხანაში. არქეოლოგიური გათხრების შედეგად დაფიქსირდა ამ პერიოდის რამდენიმე მსხვილი დასახლება. რკინისა და ბრინჯაოს ხანაში რუსთაველებს მოჰყავდათ ხორბალი, ქერი, ბოსტნეული, მისდევდნენ მევენახეობას, მესაქონლეობას, მიწათმოქმედებას. განვითარებული იყო მეთუნეობა. განსაკუთრებით დახელოვნებულნი იყვნენ ბრინჯაოსა და რკინის წარმოებაში.
 რუსთავი საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი ქალაქია. ქართლის ცხოვრების უძველესი ავტორი ლეონტი მროველი ქალაქ რუსთავის მშენებლობას ქართველთა წინაპრის, ქართლოსის ცოლს მიაწერს: „ცოლმან მისმან აღაშენა ბოსტან-ქალაქი, რომელსა აწ ჰქვიან რუსთავი.“ მანვე სიკვდილის შემდეგ მამული გაუნაწილა შვილებს: მცხეთოსს, გარდაბოსს, კუხოსს, კახოსს, გაჩიოსს. კუხოსს კი წილად ხვდა კუხეთი და ქალაქი რუსთავი. ამ მოსაზრებას მხარს უჭერს არქეოლოგიური მონაცემები, რომლის თანახმად, რუსთავში ბრინჯაოს ხანაში ძლიერი სამოსახლო არსებობდა .
 რუსთავის ისტორიაში მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდა IV საუკუნის მეორე ნახევრიდან. ამ დროს ჩნდება ქალაქის ვრცელი და ინტენსიური უბნები, რომლებიც ქალაქის ციხეს ეკვრის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ად , რუსთავში ახალი მშენებლობის წამოწყებას უკავშირებენ ქართლის მეფის, თრდატ რევის ძის სახელს.
 IV საუკუნის შუა წლებიდან რუსთავი იქცა რევიანთა რეზიდენციად, უფლისწულთა ქალაქად ანუ ვოსტან ქალაქად. „ვოსტან“ ირანული წარმოშობის სიტყვა და უფლისწულისთვის გამოყოფილ მამულს ნიშნავს. რუსთავს ვოსტან-ქალაქი ანუ ბოსტან-ქალაქი მთელი ადრეული შუა საუკუნეების მანძილზე ერქვა. IV საუკუნის ბოლო მეოთხედში უკვე გამეფებულმა თრდატ რევის ძემ, ბოსტან-ქალაქში მტკვრიდან ყარაიას ველებამდე გაიყვანა სარწყავი არხი, ანუ რუ.
 სწორედ ამ არხიდან მიიღო ქალაქმა მეორე სახელწოდება — რუსთავი, ანუ რუს, სარწყავი არხის სათავე. ამ სახელს ქალაქი ვოსტან-ქალაქის პარალელურად VI საუკუნიდან ატარებდა. IX საუკუნიდან კი რუსთავი რევიანთა საუფლისწულო ქალაქი აღარ არის და ამიტომ მას რჩება მხოლოდ სახელი რუსთავი. გვიან შუა საუკუნეებში რუსთავს წერილობითი წყაროები უწოდებენ ნაგებს . ამ სახელის დასახლება დღესაც არსებობს რუსთავის მახლობლად.

მოგეხსენებათ,2011წლის ზაფხულში 1:1 ელექტრონული სწავლების პროგრამის ფარგლებში ვატარებდით ტრენინგებს, რომლის მიზანიც იყო, პირველი კლასის პედაგოგების მიერ, ბუკების ტექნიკურად და მეთოდურად გამართული და გამართლებული გამოყენება. პროგრამა გრძელდება სკოლებში კონსულტაციების სახით. უკვე ბევრი საინტერესო და მრავალფეროვანი გაკვეთილი ჩავატარე პირველი კლასის პედაგოგებთან ერთად.დაგვიგროვდა ერთობლივი გამოცდილება, რომელსაც სიამოვნებით გაგიზიარებთ:

პატივცემულო კოლეგებო, იმისათვის, რომ ჩვენი თანამშრომლობა ეფექტური და საინტერესო გამოვიდეს , გთხოვთ გაითვალისწინოთ შემდეგი მეგობრული რეკომენდაციები:
1) აღწერეთ სასწავლო გარემო თემის წარმატებით განხორციელებისათვის.
2) აირჩიეთ სტანდარტი (შედეგი თავისი ინდიკატორით), ისარგებლეთ ბუკის სახელმძღვანელოს დაგეგმვის ცხრილით.
3) თემა უნდა ვითარდებოდეს მარტივიდან რთულისაკენ, ვაჩვენოთ რა იციან მოსწავლეებმა და როგორ აგებენ ახალ ცოდნას.
4) სასწავლო მიზანი უნდა იყოს შედეგზე ორიენტირებული, რას ველით მოსწავლისგან? თავი ავარიდოთ ძალიან ზოგადი მიზნის ფორმულირებას. იგი უნდა იყოს გაზომვადი და შეფასებადი. შედეგის ფორმულირებისათვის გამოიუყენეთ შემდეგი ზმნები: მოსწავლეები-გაიგებენ,ახსნიან, აღწერენ,შეადარებენ, შექმნიან გააანალიზებენ,პრობლემას გადაჭრიან, შეაფასებენ და ა.შ.
5) აქტივობა უნდა პასუხობდეს კითხვაზე: რას ვაკეთებ? მეთოდი კი- როგორ ვახერხებ ამის გაკეთებას?
6) მიუთითეთ ქცევის წესები გაკვეთილის დაწყებამდე.წესები უნდა იყოს ცოტა (3-4) და დადებითად ფორმულირებული.მაგ. როცა სხვები საუბრობენ, მე ვუსმენ.
7) გაკვეთილზე დროის ეკონომიის მიზნით, შეეცადეთ დასვათ კონკრეტული კითხვები, თავი აარიდეთ ბევრ და ერთმანეთის მსგავს შეკითხვებს( თუ არ არს ამის აუცილებლობა)
8) გამოწვევა უნდა იყოს მიზანმიმართული.
9) თავი აარიდეთ ისეთი აქტივობების გამოყენებას, რომელიც ერთსადაიმავე მიზანს ემსახურება, მაგ. გამოწვევა შემიძლია გავაკეთო ან ასოციოგრამით, ან სლაიდშოუთი ან შესავალი საუბრით და არა ყველაფრით ერთად!
10) სლაიდშოუ არ უნდა იყოს გადატვირთული მსგავსი სურათებით, ყველა სურათი უნდა იყოს მიზანმიმართულად ჩასმული. სასურველია არა მხოლოდ სურათები, არამედ სქემები თვალსაჩინოებისათვის.
11) ძალიან მნიშვნელოვანია დროის სწორი მენეჯმენტი, რათა ცოდნის გამთლიანების ფაზაზე დრო არ დაგაკლდეთ და მაგალითად ბავშვებმა ვეღარ შეძლონ იმის გააზრება- თავმოყრა თუ რა ისწავლეს, ან თავიანთი ნამუშევრის ბუკში შენახვა.
12) წინასწარ არ გაითამაშოთ გაკვეთილი, რათა იგი საინტერესო და ბუნებრივი იყოს ჩვენთვისაც და მოსწავლეებისთვისაც.
13) ბუკის გამოყენებისათვის გაითვალისწინეთ იმაზე მეტი დრო, ვიდრე თვლით რომ გჭირდებათ.
14) გაითვალისწინეთ, რომ ტექნიკამ შეიძლება“გაჭედოს“, ამიტომ გქონდეთ ალტერნატიული ვარიანტი, რათა არ დაკარგოთ დრო.
15) კლასის მართვის პროგრამა, შესაერთებლები ე.წ. „შტეფცელები“ და ბუკების დამუხტულობა შეამოწმეთ წინასწარ.
16) გაკვეთილის ბოლოს შეიმუშავეთ მასწავლებლის თვითშეფასების ცხრილი, რათა კარგად გააანალიზოთ
ა) გაკვეთილის პროცესში რა გამოგივიდათ ყველაზე კარგად ,რა დაგეხმარათ შედეგზე გასასვლელად;
ბ)რამ დაგაბრკოლათ, რისი გაუმჯობესებაა სასურველი;
გ) რაში დაგეხმარათ ტრენერ-კონსულტანტთან თანამშრომლობა.

პ.ს. იმედია ჩვენი თანამშრომლობა სასიამოვნო და ეფექტური იქნება, როგორც ჩვენთვის ისე ჩვენი პატარებისათვის.

პატივისცემით
ისტ ტრენერ-კონსულტანტი
შორენა მიქაბერიძე